PEPs en de Wwft: wat is een PEP en hoe screent u op PEPs?

Een Politiek Prominent Persoon (PEP, afkorting voor Politically Exposed Person) is iemand met een politiek prominente functie of iemand die tot ten minste een jaar geleden een politiek prominente functie heeft bekleed. Bedrijven die onder de Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme (Wwft) vallen zijn verplicht om hun zakenrelaties te screenen om erachter te komen of ze te maken hebben met een PEP, omdat deze een gemakkelijk doelwit zijn voor fraude, corruptie en witwassen.

De volgende functies worden gezien als politiek prominente functies:

• Staatshoofd, regeringsleider, minister, onderminister of staatssecretaris;

• Parlementslid of lid van een soortgelijk wetgevend orgaan;

• Lid van het bestuur van een politieke partij;

• Lid van een hooggerechtshof, constitutioneel hof of van een andere hoge rechterlijke instantie die arresten wijst waartegen, behalve in uitzonderlijke omstandigheden, geen beroep openstaat;

• Lid van een rekenkamer of raad van bestuur van een centrale bank;

• Ambassadeur, zaakgelastigde of hoge officier van de strijdkrachten;

• Lid van een toezichthoudend lichaam, leidinggevend lichaam of bestuurslichaam van een staatsbedrijf;

• Bestuurder, plaatsvervangend bestuurder, lid van de raad van bestuur of een gelijkwaardige functie bij een internationale organisatie.

Familieleden en naasten van politiek prominente personen worden doorgaans ook aangemerkt als PEP. Het gaat hier specifiek om:

• Echtgenoot of een persoon die gelijkwaardig is als echtgenoot van de politiek prominent persoon (PEP);

• De ouders van de politiek prominent persoon (PEP);

• Het kind en de echtgenoot van het kind (persoon die gelijkwaardig is als echtgenoot) van de politiek prominent persoon (PEP);

• Een natuurlijke persoon van wie bekend is dat deze samen met een PEP de UBO is van een juridische entiteit of een juridische constructie, of die met een PEP andere nauwe zakelijke relaties heeft;

• Een natuurlijke persoon die de enige UBO is van een juridische entiteit of constructie waarvan bekend is dat deze is opgezet ten behoeve van de feitelijke begunstiging van een PEP.

De afgelopen jaren is veiligheid steeds belangrijker geworden en sinds 2008 is er specifieke witwaswetgeving. Het doel van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) is om witwassen, corruptie en terrorismefinanciering te bestrijden. Deze wet geeft organisaties inzicht hoe zij kunnen zorgen voor een integere bedrijfsvoering en kent een risicogeoriënteerde benadering. Dit houdt in dat bedrijven zelf een inschatting maken van de risico’s die producten of cliënten met zich meebrengen en op basis daarvan de juiste maatregelen nemen.

PEPs zijn vanwege hun politieke functie gevoeliger voor corruptie, witwassen en fraude. Het komt namelijk regelmatig voor dat zij illegale steekpenningen ontvangen, betrokken zijn bij witwaspraktijken of omkoping om politieke beslissingen te beïnvloeden. Als uw organisatie Wwft-plichtig is, is het is daarom belangrijk om goed te onderzoeken of de uiteindelijk belanghebbende (UBO – de persoon die aan de touwtjes trekt) van een organisatie waar u zaken mee wilt doen een politiek prominent persoon is. Dit is niet alleen verplicht volgens de Wwft, het is ook belangrijk om dit te controleren met een cliëntenonderzoek om uw eigen reputatie en die van uw organisatie te beschermen.

Als de persoon met wie u zaken wilt doen een PEP is, moet u extra waakzaam zijn en een verscherpt cliëntenonderzoek doen. 

PEPs staan geregistreerd in databases, deze worden ook wel PEP-lijsten genoemd. In Nederland worden deze doorgaans gepubliceerd door de Belastingdienst. Via onze compliancetool Protect scant u in een oogwenk gelijktijdig op alle grote PEP-lijsten zodat u direct kunt ontdekken of de UBO met wie u te maken heeft een PEP is. Daarnaast kunt u gelijktijdig controleren op sancties, negatieve mediaberichtgeving, faillissementen en meer.

Als uw organisatie Wwft-plichtig is en u niet voldoet aan de wet, riskeert u een hoge boete of taakstraf. Er wordt in de loop der jaren steeds strenger gecontroleerd door wet- en regelgevende instanties dus het is sterk aan te raden om uw cliëntenonderzoeken (compliance) goed op orde te hebben.

PEPs zijn op te zoeken in publiekelijke PEP-lijsten en –registers, die meestal worden uitgegeven per land. Dit zijn een soort databases waarin PEPs van dat land geregistreerd zijn. In Nederland is de Belastingdienst verantwoordelijk voor de PEP-registratie. Let wel op dat als een persoon niet op een bepaalde PEP-lijst voorkomt, dat dit niet gebruikt mag worden om aan te tonen dat deze persoon géén PEP is.

Bedrijven en organisaties die onder de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) vallen zijn wettelijk verplicht om te controleren of hun klanten, leveranciers of zakenrelaties betrokken zijn bij politiek prominente activiteiten. Dit wordt ook wel een cliëntenonderzoek genoemd.

Via Protect, de compliancetool van GraydonCreditsafe, kunt u uw zakenrelaties in een oogwenk screenen. Daarnaast heeft Protect alle juiste tools om zakenrelaties te screenen op sancties en negatieve berichtgeving.

Hoe uw cliëntenonderzoek er uitziet en hoe intensief u dat doet, heeft te maken met uw zakelijke relatie, het product of de transactie en hoe gevoelig deze zijn voor het risico op witwassen of terrorismefinanciering. Als u de risico's beoordeelt, houdt u rekening met de risicofactoren die genoemd staan in bijlagen I, II en III bij de vierde anti-witwasrichtlijn.

Verricht u transacties met of heeft u zakelijke relaties gerelateerd aan een PEP? Dan moet u waarschijnlijk een aantal specifieke verscherpte onderzoeksmaatregelen treffen.

Ook bij het verscherpt cliëntenonderzoek moeten de maatregelen afgestemd zijn op het concrete geval. Er is dus geen eenduidig antwoord te geven op deze vraag, omdat deze afhankelijk is van het type transactie, de branche waarin u actief bent, met wie u te maken heeft en in welk land de PEP of organisatie met wie u zakendoet zich bevindt. Dit risico dient u zelf in te schatten. Meestal vallen PEPs echter onder een hoog risico. Dat kan bijvoorbeeld betekenen dat u aanvullend onderzoek moet verrichten naar de herkomst van de middelen die bij een transactie betrokken zijn.

Daarnaast is het belangrijk om het risicoprofiel van uw klant of zakenrelatie te blijven monitoren. Hoe hoger het risico van de klant is, hoe vaker u deze dient te monitoren. De uitkomsten van uw cliëntenonderzoek dient u vast te leggen in een audittrail. Sommige organisaties die onder de Wwft vallen hebben een meldingsplicht bij incidenten. Als dit zo is en u heeft een incident met een PEP of u heeft een verdachte transactie ontdekt waar een PEP bij betrokken moet u dit melden bij FUI-Nederland. 

In ons whitepaper Dossier Cliëntenonderzoek vindt u een handig 10-stappenplan hoe u effectief kunt voldoen aan de Wwft, met nuttige tips voor als u te maken heeft met een PEP.

Bent u zelf een Politiek Prominent Persoon (PEP)? Dan heeft dit niet alleen invloed op bedrijven die eventueel met u of organisaties waar u belanghebbend bent zaken willen doen, het heeft ook invloed op bijvoorbeeld de aankoop van een huis of een transactie met aandelen. In principe zijn PEP-lijsten openbaar en hoeft u zich hier niet voor in te schrijven.

Bent u naast uw politieke functie actief in het bedrijfsleven? Dan zullen uw klanten, opdrachtgevers, leveranciers en andere zakenrelaties u ook extra moeten screenen als deze vallen onder de Wet ter voorkoming van Witwassen en Terrorismefinanciering (Wwft).

Ook kan het gebeuren dat u bij een transactie waar een notaris of boekhouder bij komt kijken, een extra PEP-verklaring moet ondertekenen. De notaris en boekhouder is ook Wwft-plichtig en heeft een poortwachtersfunctie. Daarom zijn deze verplicht om u PEP-verklaring in te laten vullen als u bijvoorbeeld een huis wilt kopen. Een PEP-verklaring is simpelweg een extra manier om te controleren of u een PEP bent. Aan de hand van uw PEP-verklaring zal de notaris of boekhouder aanvullend onderzoek verrichten naar uw identiteit en uw vermogen.

Een PEP zijn betekent niet per sé dat u problemen zal ondervinden met de aankoop van een huis of dat u niet meer zaken kunt doen. Ook hoeft het helemaal niet spannend te zijn. Het betekent simpelweg dat mensen en entiteiten met wie u zakendoet wettelijk verplicht zijn om extra te controleren of u inderdaad bent wie u zegt te zijn. Ook kan er extra worden gecontroleerd of u integer bent, waar de bron van uw vermogen vandaan komt en of er mediaberichtgeving te vinden is waaruit blijkt dat u bijvoorbeeld in het verleden steekpenningen heeft aangenomen, en of er sancties op u rusten. Dit omdat u als Politiek Prominent Persoon met invloed op lokale en landelijke wetgeving een gemakkelijk doelwit bent voor fraude, corruptie en witwassen. Deze extra controles zijn daarom belangrijk om zowel de politiek als het bedrijfsleven veiliger te houden.