Politiezone VLAS in Kortrijk is één van de tien politiezones die geselecteerd zijn om Gatekeeper (eerder gekend als het Criminaliteitsplatform) van GraydonCreditsafe uit te testen. Het online platform is het resultaat van een publiek-private samenwerking. GraydonCreditsafe beschikt over een database met alle bedrijven, zelfstandigen en verenigingen in België. Het bracht tal van data-elementen samen en ontwikkelde op basis van echte cases een score die aangeeft hoe groot de kans is dat een bedrijf zich inlaat met malafide activiteiten. Want: geen criminaliteit of ondermijning, zonder legale structuren. Ondanks een gezonde dosis argwaan in de beginfase zijn de bevindingen van de vijfkoppige cel Ecofin in Kortrijk – Dirk, Steven, Joost, Dempsey en Ruben, die omwille van een ongeval verstek moest geven voor het gesprek – alvast uiterst positief.
De eerste kennismaking
“GraydonCreditsafe is al langer gekend bij de politiediensten”, zegt commissaris Dirk, die de cel Ecofin opstartte in 2002, “maar we gebruiken de bedrijfsdatabank slechts sporadisch om informatie op te zoeken. Het Gatekeeper-platform is echter een volledig nieuwe tool en van een heel andere orde.”
Kristof Alexander, Director Public Sector bij GraydonCreditsafe, bracht de korpschefs van het WVL4 samenwerkingsverband bij elkaar om het platform voor te stellen. Geruggesteund door het team Maatschappelijke Veiligheid van de Stad Antwerpen, dat het platform al twee jaar testte en mee bouwde aan het algoritme.
Ik kan tonen hoe het platform functioneert, maar het is interessanter als mensen uit de praktijk vertellen hoe zij ermee werken.
Kristof Alexander
“Ik kan tonen hoe het platform functioneert en waar je op kunt klikken”, zegt hij, “maar het is veel interessanter als mensen uit de praktijk vertellen hoe zij ermee werken. Dus, de Antwerpse vertegenwoordigers hebben echt op basis van een aantal concrete cases een toelichting gegeven.”
De eerste indruk
“Ik zag meteen dat alle informatie overzichtelijk en op één plaats gepresenteerd werd”, gaat Dirk verder. “Een grote stap vooruit, want anders moesten we verschillende interne en externe informatiebronnen samenbrengen en vervolgens nog eens analyseren. Al vroeg ik me in het begin wel af of ik via het platform kon vinden wat ik werkelijk nodig had. Maar het is een innovatieve oplossing en dankzij de begeleiding van GraydonCreditsafe ontdek je snel dat het heel functioneel is. En je wint enorm veel tijd natuurlijk.”
“Ik ben dan ook uitermate tevreden over het platform, al moet je opletten wie je de knoppen laat bedienen. Dat moet iemand zijn met een zekere basiskennis bedrijfsinformatie om de gegevens en de scores correct te kunnen interpreteren.”
“De handigste functie? Het netwerk, waarbij je met één druk op de knop kunt zien met welke andere ondernemingen een bedrijf en zijn raad van bestuur verbonden is”, is Steven duidelijk. “Het wordt steeds belangrijker om verder te kijken dan het individuele bedrijf. Erg handig dus als je die achterliggende periferie in kaart hebt.”
Politie < > commercieel bedrijf
Waar de gebruikers het aanvankelijk moeilijk mee hadden, is het feit dat GraydonCreditsafe een privébedrijf is, dat een oplossing neerzet binnen de politie. Een moeilijke match.
“We zijn altijd voorzichtig als we samenwerken met privébedrijven”, is Steven eerlijk. “Zeker niet op vlak van data en dan nog binnen de recherche. Dat ligt gevoelig. We moeten ons baseren op concrete feiten en mogen niet alle aspecten van het platform als bewijs gebruiken. Al worden wel een aantal informatiestukken mee opgenomen in het dossier. Maar op vlak van gebruiksgemak is dit zonder meer een fantastische tool.”
“Die publiek-private samenwerkingen liggen inderdaad moeilijk”, geeft Kristof toe. “Maar van zodra de meerwaarde van die samenwerking kan aangetoond worden, groeit er wel een zeker vertrouwen. Al zal er altijd een muur blijven staan tussen beide partijen. En dat mag, dat moet zelfs. Maar het kan ook niet de bedoeling zijn dat de overheid in het algemeen of de politiedienten meer specifiek alle technische kennis en databronnen in huis haalt om alles zelf te bouwen. Dat kan niet. Vandaar dat ik wel geloof in publiek-private samenwerkingen. Als ze maar goed gekaderd zijn. In onze overeenkomst staat bijvoorbeeld duidelijk gedefinieerd dat Gatekeeper enkel neergezet wordt bij overheidsdiensten die zich bezighouden met handhaving, in de breedste zin van het woord. Dat zijn dus steden en gemeenten, politie- en inspectiediensten.”
De ideale wereld
“In mijn ideale wereld zetten we gans de infrastructuur in een omgeving van de overheid. GraydonCreditsafe zorgt voor de achterliggende software en blijft het platform dagelijks voeden met data, terwijl overheidsdiensten hetzelfde doen van hun kant. Die combinatie van publieke en niet-publieke data is net de sterkte van heel het systeem. Verschillende inspectiediensten zouden hun data aan hetzelfde platform kunnen koppelen. Zo kan politiezone VLAS van Kortrijk bijvoorbeeld zien dat de milieu-inspectie of de sociale inspectie één of meerdere pv’s heeft opgemaakt tegen bedrijf X. Om de bevoegdheden te respecteren, hoeven niet meteen details te worden vrijgegeven. Een notificatie volstaat, zodat de gebruiker weet bij welke inspectiedienst hij terecht kan om zijn dossier verder aan te vullen. Dat is de toekomst. Data en inzichten delen, gaat de werking van het platform alleen maar ten goede komen.”
De combinatie van publieke en niet-publieke data is de sterkte van heel het systeem.
Kristof Alexander
Van arrondissement naar arrondissement
De West-Vlaamse gouverneur heeft de politiekorpsen ondertussen de opdracht gegeven om goed in de gaten te houden wie er zich op het grondgebied komt vestigen. Het gaat dan zowel om nieuw opgerichte bedrijven, als om bedrijven die uit een ander arrondissement komen. Het is immers niet de eerste keer dat een bedrijf zijn maatschappelijke zetel verplaatst als de grond in dat andere arrondissement te heet wordt.
“We weten dat bedrijven met criminele intenties zich hebben verplaatst van de Brusselse binnenstad naar de rand”, zegt Steven. “De schrik zit erin dat die bedrijven zich opnieuw gaan verplaatsen wanneer ook de rand van Brussel aangepakt wordt. En waar komen ze dan terecht? In West-Vlaanderen of Limburg. En dat willen we natuurlijk vermijden.”
“Het is niet de bedoeling dat iemand in Kortrijk zijn bedrijf moet sluiten omwille van onregelmatigheden en in het arrondissement Veurne opnieuw begint”, pikt Joost in. “Of stel dat iemand om één of andere reden geen vergunning gekregen heeft. Dan zouden andere arrondissementen daarvan op de hoogte moeten zijn. Zonder dat we meteen over een verbod spreken. Het is alleen een signaal dat moet aangeven dat betrokkene ook buiten de zone gekend is en dat grondig onderzoek nodig is. Als er effectief criminele intenties mee gemoeid zijn, dan moet je vermijden dat de betrokkene elders zijn kans waagt. Gelukkig denkt iedereen op dat vlak in dezelfde richting.”
De bevindingen
Ook Dempsey is ondertussen helemaal overtuigd van de meerwaarde van Gatekeeper.
“Het platform is gebruiksvriendelijk. Je hebt alle informatie bij elkaar en dat betekent dat je snelheid kunt maken. Je moet minder vooronderzoek doen, waardoor de doorlooptijd korter wordt. Het platform is ook ideaal voor de beeldvorming. Het wordt niet gevoed door ons, maar het zegt ons wel welke politionele data we erbij moeten betrekken. Dat bespaart ons enorm veel tijd. En meer tijd betekent meer onderzoek en meer kans op vervolging. Daarnaast, hoe meer informatie we in onze verslagen kunnen opnemen, hoe makkelijker het wordt om andere partijen zoals een arbeidsauditeur of de burgemeester te overtuigen.”
“En dan uiteindelijk, zoals Steven zegt, de connectie met andere bedrijven natuurlijk. Dat netwerk is prachtig. Dat kan een echt spinnenweb zijn en als er wat aan de hand is, dan zie je dat vaak meteen.”
De verwachtingen
De cel Ecofin van de PZ VLAS hoopt dat ook andere politiezones snel kunnen aansluiten op het Gatekeeper-platform. Al zijn er ook bedenkingen.
“Ik denk dat iedereen wel mee zal zijn met het verhaal, maar ik hoop dat iedereen ook bedreven zal zijn in het gebruik van het platform”, besluit Dirk. “Wij zijn met vijf in Kortrijk, we hebben de tijd om erin te duiken, we zijn ervoor opgeleid, terwijl in andere zones de cel Ecofin niet bestaat. Daar zal dus mogelijk ook minder ruimte zijn om het platform te gebruiken. Je kunt ook niet alle politiezones aan Antwerpen spiegelen. De problematiek in een groot stedelijk gebied zal altijd wat groter zijn dan in een landelijke gemeente. Al is het wel een heel handige tool, die we bij de politie absoluut willen blijven gebruiken.”
“Al is het platform ook gericht op stads- en gemeentediensten die zich op een pro-actieve manier buigen over vergunningsaanvragen. Niet enkel op Ecofin dus”, voeg Kristof Alexander er tot slot nog aan toe.