Dreigende Amerikaanse importtarieven duwen EU-bedrijven in het verweer

Onze analyse onthult een aantal opvallende patronen. Enerzijds komen sommige EU-bedrijven snel met noodplannen op de proppen om onmiddellijke verliezen op te vangen. Anderzijds zijn er bedrijven die deze tarievenschok mogelijk gebruiken als katalysator voor ongemakkelijke, maar strategische stappen om de afhankelijkheid van de VS op de lange termijn te verminderen. Deze bedrijven reageren niet alleen, ze lijken zich ook volledig te herpositioneren.

Hieronder volgt een kort overzicht van de zwaarst getroffen sectoren in de belangrijkste EU-markten.

Arnd Franz, CEO van de Duitse autogigant Mahle, kwam eerder dit jaar al met een scherpe waarschuwing. De wereldwijde autoproductie komt stil te liggen onder druk van tarieven, gecombineerd met een verbod op Duitse verbrandingsmotoren. Nu belangrijke handelsovereenkomsten vastlopen, fabriekslijnen in Noord-Amerika bevroren zijn en klanten hun orders drastisch terugschroeven, balanceert de industrie op de rand van een economische vertraging. De turbulentie is duidelijk zichtbaar in het gedrag van Duitse bedrijven, die zowel bestaande als potentiële Amerikaanse klanten en leveranciers nauwlettender in de gaten houden.

Onze gegevens toonden in april 2025, kort nadat met importtarieven werd geschermd, een scherpe stijging van 196% in het aantal consultaties van kredietrapporten op Amerikaanse bedrijven. Dit wijst op een verhoogd risicobewustzijn en een voorzichtigere benadering van de trans-Atlantische handel.

Duitse autofabrikanten staan nu voor een beperkt aantal strategische opties: de kosten absorberen, de productie op Amerikaanse bodem opvoeren of overschakelen naar gunstigere oorden. Verliep de toegang tot de VS tot voor kort vrij soepel, dan is de markt - die vorig jaar meer dan € 38,9 miljard omzette aan Duitse voertuigen en onderdelen - nu omgeven door onzekerheid.

Onze analyse wijst er ook op dat Duitse bedrijven een poging overwegen om hun export te diversifiëren, waarbij markten zoals Mexico, Japan en Zuid-Korea als alternatieven naar voren komen. Alleen al in april 2025 stegen de consultaties in alternatieve markten explosief ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar: met 26,9% voor Mexicaanse bedrijven, met 45,7% voor Japanse bedrijven en met maar liefst 232,7% voor Zuid-Koreaanse bedrijven. Het spreekt inderdaad voor zich dat diversificatie een langetermijnstrategie kan zijn, als onmiddellijke reactie op geopolitieke risico's.

Franse bedrijven ontspringen enigszins de dans in de tarievenstorm. Slechts 1,1% van het bbp is blootgesteld aan Amerikaanse tarieven (ruim onder de 9,7% van Ierland en 2,21% van Duitsland). Frankrijk lijkt dan ook enigszins gespaard gespaard te blijven van deze handelscrisis. Grotendeels is dat te danken aan de sterke exportbanden binnen de EU en een meer binnenlands verankerde economie. De monitoringgegevens van Creditsafe wijzen mogelijk op een bredere trend naar intra-Europese handel.

Franse bedrijven behoren tot de drie meest gemonitorde economieën door bedrijven in Italië, België, Duitsland, Nederland en het VK. In omgekeerde richting hebben Franse bedrijven hun eigen monitoringactiviteiten in dezelfde markten gestaag uitgebreid. Het wijst mogelijk op een bewuste aanscherping van regionale handelsbanden en bedrijven die zich terugplooien op bekende, minder risicovolle partners binnen Europa.

Maar niet iedereen in de Franse economie blijft gevrijwaard van de invoerrechten. Regio's zoals Bourgondië, waar veel iconische wijnproducenten gevestigd zijn, voelen de druk wel toenemen. In tegenstelling tot andere sectoren is de Franse wijnsector bijzonder kwetsbaar. De VS was vorig jaar immers goed voor een kwart van de Franse wijnexport.

In Nederland hakken de tarieven zwaar in op de industriële productie. Nederland vormt het hart van de trans-Atlantische toeleveringsketen. Door zijn rol als belangrijk distributiecentrum is het uitermate kwetsbaar, met name in de maakindustrie. Met tarieven van 25% op staal, aluminium, auto's en auto-onderdelen, staat de sector onder druk. Het Nederlandse bbp is met naar schatting 1% gedaald en een verdere vertraging dreigt als de export verzwakt en de investeringen opdrogen.

Onze analyse wijst op een sterke toename van Nederlandse bedrijven die kredietrapporten consulteren van Amerikaanse ondernemingen (+43% ten opzichte van het voorgaande jaar). Aan de andere kant kijken ook Amerikaanse bedrijven kritischer naar hun Nederlandse partners (+23% meer consultaties). Het toont aan dat het vertrouwen aan beide zijden van de Atlantische Oceaan op de proef wordt gesteld.

Voor Nederlandse multinationals zoals Philips blijft de VS een cruciale markt. Het staat echter niet alleen onder druk door de handelsspanningen tussen de EU en de VS, maar ook door de escalerende geopolitieke rivaliteit tussen de VS en China. Als reactie hierop heeft Philips de productie in China beperkt, verhoogt het de productiecapaciteit van producten zoals Respironics-ademhalingsmaskers, elektrische scheerapparaten en tandenborstels in de VS en paste het prijzen aan. Kortom, het bedrijf heeft noodmaatregelen genomen en de de toeleveringsketen aangepast om concurrentieel te blijven.

Brussel en Washington DC spreken misschien diplomatiek, maar tarieven vertellen een ander verhaal. Voor veel Belgische bedrijven is het niet langer business as usual sinds Liberation Day.

De Belgische farmaceutische en chemische sector kampt met de grootste impact op de tarieven. Sinds president Trump op 25 maart tarieven tot 200% aankondigde voor de EU is de Belgische export naar de VS met 46% gestegen ten opzichte van vorig jaar en meer dan verdubbeld ten opzichte van februari. Farmaceutische leveringen namen hierbij het grootste deel voor hun rekening.

• Automotive: Net als de Duitse auto-industrie hebben tarieven van 25% op auto's en auto-onderdelen de Italiaanse autofabrikanten in rep en roer gebracht. Een tarief van 25% zou de kosten van geëxporteerde voertuigen met ongeveer € 101,5 miljoen kunnen verhogen, wat mogelijk een daling van de vraag met 15-20% en een daling van de exportinkomsten met € 61-81 miljoen zou kunnen veroorzaken. Dit heeft luxe autogiganten zoals Ferrari ertoe aangezet hun prijzen te verhogen om de inkomstenderving door de invoerrechten te compenseren. Andere merken zoals Stellantis bereiden zich voor op de sterke daling van de vraag na de prijsstijgingen.
• Export van wijn en kaas: Net als in Frankrijk maken Italiaanse levensmiddelen zoals Parmigiano Reggiano en olijfolie, evenals wijn, een belangrijk deel uit van de export van zo’n € 2 miljard, maar die nu mogelijk € 500 miljoen verlies lijden door de invoerrechten.
• Export van luxegoederen: De Italiaanse luxe-industrie, die onder andere handtassen, schoenen, modeartikelen en wijn produceert, is ook sterk blootgesteld aan de Amerikaanse markt. Mode is de op één na grootste industrie van Italië en veel van de Italiaanse luxemerken danken tot een kwart van hun totale omzet aan de Amerikaanse export. Forbes meldde bijvoorbeeld dat Prada vorig jaar zo'n 17% van zijn omzet in Noord- en Zuid-Amerika genereerde, Moncler was voor 14% afhankelijk van de Amerikaanse markt; terwijl Gucci, eigendom van Kering, 24% van zijn winst toeschreef aan de Amerikaanse export. 

Voor deze luxegiganten zijn het niet alleen de ambitieuze kopers of de gewone consumenten, maar ook de vermogende particulieren die mogelijk afzien van aankopen. 

Onze gegevens over het gebruik van kredietrapporten laten een stijging van 11% zien in de de consultatie van Amerikaanse bedrijfsrapporten door Italiaanse bedrijven. Opvallender is dat in april 2025 de interesse voor India (met 19%), Mexico (9%) en ASEAN-landen (43%) sterk is toegenomen, met cijfers die de meeste EU-landen lijken te overtreffen. Mogelijk wijst deze trend op een strategische verschuiving van Italiaanse bedrijven voor productie, inkoop en groei.

Deze verschuiving sluit ook aan bij recente berichten van het Italiaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken en Internationale Samenwerking. Dat legt de nadruk op de noodzaak om de traditionele banden met de Europese en Amerikaanse markten te versterken en tegelijkertijd proactief uit te breiden naar opkomende economieën in Azië, Latijns-Amerika en Afrika.